Masing, Massing
Metallet massing, no helst messing, heitte somme stader og masing (Aasen), tydelegvis også i stadnamn som Masingmyra i Alvdal, Masingtjørna i Oppdal, Masingvollen i Vefsn kontra Massingtjernet Øystre Slidre og Massingtjørna i Røros og Gausdal. Men som Gustav Indrebø påpeika, «det synest vanskelegt at dei skulde kunna innehalde metallnemnet massing, um dei so kanskje no associerer seg med det ...... Sidan ein i Kvikne i Nord-Fron ved sida av gardsnamnet Massing har det samansette elvenamnet Massdøla, lyt vel gardsnamnet der òg vera samansett ...... Men det synest underlegt at eitt og same elvenamnet – burtkome no – skulde ha funnest so ofte samansett nettopp med ordet eng f. (um namneleden -ing er ordet 'eng' då» (Indrebø 1923: 133).
Framfor alt tenker Indrebø då på Massengen |''massingen| gn. 61 i Askim, historiske former Maßeng 1593, Maßengh 1604, Maßing 1612 og 1616, Maseng 1723. Jf Norske Gaardnavne 1 s. 43: «Aabenbart en Sammensætning med eng f, forandret som ved Trøgstad 94,4 og flere tidligere anførte Navne. Samme Navn vel Massing i Kvikne [sjå kartet under], S, N. Fron. Hvad 1ste Led er, bliver ganske usikkert».
Historiske skriveformer for Massing i Nord-Fron er tilsvarande Misßinng 1604, Masingen 1668, Maßingen 1723: «Maa være samme Navn som Massingen i Askim... Sidste Led er vel her, som der, eng f. Skulde man ved 1ste Led kunne tænke paa Mas n., der bruges om møisomt, tidsspildende Arbeide og lign.? Paa Vokalen i 1ste Stavelse i Formen fra 1604 tør jeg ikke lægge nogen Vægt» (Rygh, NG 4: 102).
Kor det no enn er, går masing, massing og messing igjen i ei rekke namn frå Nordland, Trøndelag og Austlandet. At dei austpå òg har Massingsmed-haugen, -myra, -sundet, -tjernet og -vollen, synest gje meir meining, ettersom yrkesnemninga messingsmed var kjent, og her bør kanskje Massingsteinåsen i Rømskog reknast med. Ut over det er flesteparten av namna ganske uforståelege.
Massing i Nord-Fron er ein gard i skråninga under Massinglia. Nedanfor garden, ved elva Vinstra, ligg dei bratte Massingbakkan der smale, parallelle jordryggar ligg tett i tett, tydelegvis erosjons-fenomen (s. 1, kartutsnitt). Sideelva Massdøla fell ut i elvebøygen tett ved:
Massingen (Massengen, Maseng) i Askim ligg, til forskjell frå Massing, i fullstendig flatt lende, men like vest for Masseng-bruka har erosjon laga fleire tungeforma oddar. Noko av naturlandskapet er skipla under bygginga av E18, men innskjeringane er framleis tydelege.
Massingen |''massiᶇen|, eit fjell i Rana, har gitt namn til gnr 69 Massingsletta med avfolka underbruk Massingenget |''massiŋeᶇᶇe|. Lenger nord kjem gnr 70 Massingslettsætra, i flg. NG og ein informant frå nabogarden Stormdalshei berre kalla Loppheia. Ein bekk mellom Massingsletta og Massingenget ber namnet Massingåga, men det heiter også den mykje større åa som renn i dalen på austsida av Massingen og ut i Ranelva. Trass i at tradisjonsrett Massing- i alle desse namna er blitt «korrigert» til Messing- på karta har tradisjonsrett eldre uttale overlevd i namnet Masinggjuta, nær osen av den store Massingåga austafjells.
Særmerket for Massingen er dei parallelle ryggane som strekker seg sørover, frå toppen av, med lange skard eller minidalar imellom, dei djupaste i vest. Dei går over i vedhenget Litlfjellet i sør. Tett opptil ligg Massingsletta, og den minste Massingåga er sørgrense.
Fjellet Massingen (ikkje Messingen) i Rana. Merk den særprega kantinga i retning sør-sørvest. Kartverket.
I lendet andre stader i landet kjem det – i staden for dei lange, parallelle ryggane i Massingen sitt tilfelle – inn formasjonar som er meir rått tilhogne:
Massinghammaren ved Alsvik i Gildeskål har lange, bråbratte kantar, det er som om fjellet er falda. Massinghellaren i Sørfold ligg for sin del under ein lang, bratt fjellkant, men merk også at like vestom er ein brå elvesving. Massingholet og Hyllefjellet i Gausdal har òg bratte fjellkantar og ligg dessutan ved ein brå sving på fjellet Nordre Langsua.
Massinghammaren ved Alsvik i Gildeskål. Kartverket.
Massing-namna har også i stor utstrekning med vassfar å gjere, jf. Massinghellaren nyss nemnd: Massingmoen høyrer til gn 36 Rengård og ligg tett vestafor ei stor sving i Beiarelva, likt det vi ser ved fleire Massing-lokalitetar. Her er vi rett nok i ein del av Beiarn der ranværingar flytta inn, frå 1820-åra av, så namneoverføring frå Rana kan ha skjedd.
Massingkjølen i Selbu er ei djuptliggande myr med bratt åskant på noredvestsida. Masingbekken i Alvdal kjem frå Masingmyra, som ligg på toppen av ein ås som på nordvestsida har ein lang og nærast bretta eller falda kant.
Massingtjernet (-tjednet) i Øystre Slidre ligg på søraustre ende av ein langsmal fjellformasjon, Brummaknappen: Ein lang tange skyt seg inn i tjønna og forsterkar ei allereie bøygd eller «knekt» form.